دكتر ايل ناز نيكنام در گفت و گو با واژه در خصوص عمده ترین دلایل تشنج در کودکان و نوزادان عنوان کرد: تشنج زمانی اتفاق می‌افتد که عملکرد مغز مختل شده و باعث تغییر در حرکات، توجه و تمرکز و سطح هوشیاری فرد می‌شود. انواع مختلف تشنج ممکن است در بخش‌های مختلف مغز ایجاد شده و گسترش یابد.
وی علل تشنج را اینگونه برشمرده و گفت: سابقه فامیلی تشنج، عفونت‌هایی مانند مننژیت، مشکلات پیش‌رونده مانند فلج مغزی، ضربه به سر، اختلالات متابولیسمی، داروها، سموم، اختلالات عروق خونی، خونریزی مغزی وبسیاری از مشکلات شناخته نشده همگی اصلی ترین علت تشنج در کودکان و نوزادان به شمار می رود.
این متخصص کودکان و نوزادان در ادامه اظهار کرد:حدود یک‌چهارم کودکان مبتلا به تشنج به برخی دیگر از اختلالات و بیماری‌ها نیز دچار هستند. این اختلالات شامل غش کردن، حبس نفس، وحشت و کابوس‌های شبانه، میگرن و اختلالات روانی می‌شود.
دکتر نیکنام علائم این بحران را اینگونه تعریف کرد و افزود : مشهودترین علامت تشنج، تکان‌های عمومی بدن است، کودک دچار پرش‌های ریتمیک و اسپاسم عضلانی شده و در برخی موارد دچار اختلالات تنفسی شده و چشم‌های او می‌رود.
وی ادامه داد: پس از بروزتشنج معمولاً کودک خواب‌آلوده و گیج بوده و چیزی به یاد نمی‌آورد، برخي كودكان داری علائم کاهش هوشیاری و چشمک زدن هستند که سریع شروع شده و به سرعت خاتمه می‌یابد،حرکات تشنجی وجود ندارد واین کودکان بلافاصله پس از تشنج می‌توانند به کارهای خود ادامه دهند.
این متخصص کودکان اضافه کرد:حرکات مکرر مانند جویدن، صداهای لب یا دست زدن که پس از گیجی ایجاد می‌شود در کودکان مبتلا به اختلالات تشنج شایع بوده و به تشنج پیچیده جزئی معروف است.
وی با بیان اینکه‌تشنج جزئی معمولاً فقط یک گروه از عضلات را در برمی‌گیرد که دچار اسپاسم و حرکات تشنجی می‌شوند، ادامه داد:اسپاسم ممکن است از یک گروه از عضلات به گروه دیگر منتقل می‌شود که به آن تشنج رونده (مارس) گفته می‌شود.
دکتر نیکنام اذعان کرد: براي تشخيص علل تشنج ابتدا معاينات فيزيكي انجام شده و سوابق خانوادگي بررسي مي‌شود و سپس اندازه گيري سطح اكسيژن خون، آزمايش خون، كشت خون و ادرار براي تشخيص عفونت و تصويررداري از مغز انجام مي‌شود.
این متخصص کودکان و نوزادان با بیان اینکه درمان عموماً بر علت تمرکز دارد و برخی از کودکان برای کنترل تشنج باید دارو (داروهای ضد تشنج) مصرف کنند، ادامه داد: بیشتر کودکان باید داروهای ضدتشنج را تا دو سال بعد از اتمام تشنج مصرف کنند، زمانی که تشخیص داده شد که باید مصرف داروهای ضد تشنج متوقف شود، پزشک در یک دوره زمانی با کاهش تدریجی دوز دارو، مصرف آن را قطع می‌کند و مصرف دارو به یکباره قطع نمی‌شود.
وی گفت: در برخی از موارد تغییر در رژیم غذایی می‌تواند از بروزتشنج جلوگیری کند برای مثال برخی از پزشکان، رژیم‌های کتوژنیک را توصیه می‌کنند این نوع از رژیم کربوهیدرات بسیار کمی داشته و پرچربی است.
دکتر نیکنام اظهار کرد: در صورتی که تشنج کودک پس از مصرف دو یا چند داروی ضد تشنج هنوز باقی بود یا عوارض جانبی آن برای وی غیرقابل‌تحمل بود می‌توان از عمل جراحی صرع یا اپی لپسی کمک گرفت.
این متخصص کودکان و نوزادان در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص اقدامات مورد نياز هنگام تشنج كودك یادآور شد: در موقع رخ دادن چنین حادثه‌ای آرامش خود را حفظ كنيد، کودک را از مناطق خطرناک دور کرده (مانند راه پله یا از نزدیکی اشیا تیز) نگاه ندارید، اما وی را روی سطح ایمنی مانند زمین قرار دهید، او را در پهلو بخوابانید بازوی وی را زیر سرش قرار دهید به این ترتیب، اگر کودک استفراغ کرده باشد، مواد استفراغی وارد ریه وی نخواهد شد.
وی ادامه داد: لباس های کودک را آزاد کنید، چیزی در دهانش قرار ندهید و سعی نکنید که زبان او را بگیرید نباید هیچ چیزی در دهان فردی که دچار تشنج شده است قرار داده شود هیچ غذا، مایعات یا دارویی در دهان کودک قرار ندهید تا به طور کامل هوشیاری خود را به دست آورد.
دکتر نیکنام اضافه کرد: تا زمانی که کودک به طور کامل هوشیاری خود را به دست آورد نزد وی بمانید، وضعیت تنفس او را بررسی کرده و اگر کودک نفس نمی‌کشد از تنفس دهان به دهان برای بازیابی تنفس او کمک بگیرید، نیازی نیست دندان‌های کودک را از هم باز کنید، فقط مطمئن شوید زبان اش تحت فشار نباشد.
این متخصص کودکان و نوجوانان یادآور شد:در صورتی که قبلا پزشک برای کودک‌تان دارویی به منظور استفاده در هنگام تشنج (البته فقط به صورت مقعدی) تجویز کرده، آن را با آرامش به کار ببرید.
وی گفت: كودك را از نظر تب بررسي كنيد بعضی از والدین هنگام تشنج کودک به خصوص در همراه بودن با تب سعی می‌کنند او را پاشویه کنند و یا زیر آب سرد بگیرند به یاد داشته باشید هیچ کدام از این روش‌ها موثر نیستند.
دکتر نیکنام ادامه داد: در صورت وجود تب اگر کودک هوشیار نیست یا انقدر کوچک است که نمی تواند دارو را بخورد میتوانید از شیاف استامینوفن استفاده کنید و اگر هوشیار است میتوانید به او استامینوفن یا ایبوبروفن بدهید تا بخورد همچنین لباس های گرم او را درآورید.
این متخصص کودکان و نوزادان افزود: از آنجا که تشنج ناشی از تب گاهی ناشی از علل مهم و خطرناک است و همچنین به دلیل اینکه بعضی از علل تشنج‌های بدون تب مثل کمبود قند و کلسیم نیاز به درمان اختصاصی دارد، بلافاصله پس از بروز تشنج به اورژانس زنگ بزنید و یا کودک را سریعا به نزدیک‌ترین بیمارستان برسانید.
دکتر نیکنام در پایان خاطر نشان کرد: حمله تشنج معمولا کوتاه مدت بوده و در عرض 2-1 دقیقه برطرف می شود، اگر تشنج بیش از ۱۵ دقیقه طول بکشد، پزشک داروهایی مانند لورازپام یا فنی توئین ضد تشنج که معمولاً تزریقی هستند (داخل وریدی) را برای پایان دادن به تشنج تجویز می‌کند.