افکار عمومی آمریکا و مردم جهان منتظر شگفتانه اکتبر «دونالد ترامپ» برای پیروزی در انتخابات سوم نوامبر (۱۳ آبان) بودند که ناگهان خود رئیس جمهوری آمریکا به سوژه اصلی این شگفتی تبدیل شد. یک ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خبر ابتلای ترامپ به ویروس کرونا شوک بزرگی را به کاخ سفید و جمهوریخواهان وارد کرد. اگرچه خبرها از وضعیت سلامتی ترامپ و عملکرد ویروس در بدن ترامپ متناقض است اما وی تاکنون اظهار داشته که قادر به انجام وظایف ریاست جمهوری خود می‌باشد. این در حالی است که «نانسی پلوسی» رهبر دموکرات‌های کنگره آمریکا خواستار خلع‌قدرت ترامپ شده و همچنین اعلام داشته کمیته‌ای را برای بررسی سلامت روانی رئیس‌جمهوری تشکیل می‌دهد.

در این وضعیت ترامپ مجبور است بین ۱۰ تا ۱۵ روز در قرنطینه به سر ببرد و نباید در جمع حاضر باشد. به احتمال زیاد مناظره دوم ترامپ با «جو بایدن» که قرار بود ۱۵ اکتبر برگزار شود لغو خواهد شد. مهمترین پیامد کرونای ترامپ آن است که موجب تعطیلی فعالیت‌ها در رقابت سخت انتخاباتی وی می‌شود. به همین دلیل ممکن است تلاش‌های ترامپ و جمهوریخواهان بی‌ثمر شود.

کرونا و  غیبت رئیس جمهوری

ابتلای ترامپ به کرونا بر موقعیت وی در جامعه و افکار عمومی کشورش موثر است زیرا وی تا چندی قبل این بیماری را کوچک می‌شمرد و نسبت به شیوع کووید ۱۹ و تاثیرات آن بی‌توجهی نشان می‌داد. ترامپ همچنین نسخه‌های درمانی بی‌ربط و گاهی اوقات خطرناکی را به پزشکان و بیماران توصیه می‌کرد.

حال که خود ترامپ گرفتار همین بیماری شده نادرستی دیدگاه و تجویزهای او می‌تواند ضربه سختی به موقعیت وی در افکارعمومی آمریکا باشد زیرا بسیاری از منتقدان، ترامپ را به نادانی و پراکنده‌گویی و جدی نگرفتن کرونا متهم می کردند. در طرف مقابل، در صورت بهبود و نجات سریع از چنگال بیماری، ترامپ می‌تواند این موضوع را تائیدی بر درستی ادعاهای خود نشان دهد.

در هر صورت شدت بیماری کرونای رئیس‌جمهوری آمریکا معیار خوبی برای سنجش میزان حملات رقبای دموکرات وی است. آن‌ها در صورت طولانی شدن یا وخامت حال ترامپ، راحت‌تر می‌توانند ترامپ را مسئول از دست رفتن جان صدها هزار آمریکایی تبلیغ کنند.

براساس متمم ۲۵ قانون اساسی ایالات متحده در صورتی که رئیس جمهوری این کشور به هر دلیلی نتواند وظایت خود را انجام دهد، معاون وی مسئولیت‌ها را به صورت قانونی برعهده می‌گیرد. اگر معاون رئیس جمهوری هم قادر به این کار نبود این وظیفه به رئیس مجلس نمایندگان آمریکا سپرده خواهد شد.

به نوشته روزنامه بریتانیایی «گاردین»، در شرایط کنونی بند چهارم از متمم ۲۵ قانون اساسی آمریکا هم تاحدودی مطرح است. ازآنجاکه شرایط جسمی ترامپ مشخص و قابل پیش‌بینی نیست این احتمال وجود دارد وی زنده بماند اما از نظرجسمی قادر به انجام وظایفش در کاخ سفید نباشد. در این صورت ابتدا «مایک پنس» جمهوریخواه و سپس «نانسی پلوسی» دموکرات گزینه‌های بعدی برای انجام وظایف رئیس جمهوری هستند.

سناریوهایی ناخوشایند برای جمهوریخواهان

کووید۱۹ تاکنون از جنبه‌های گوناگونی بر انتخابات و سیاست در آمریکا تاثیرگذار بود. وضعیت اقتصادی ناگوار و افزایش شدید بیکاران از جمله تاثیرات چند ماهه اخیر این بیماری بود. در حوزه انتخابات نیز افزایش میزان رای‌دهی پستی و آغاز زودتر انتخابات پستی از جمله پیامدهای سیاسی کرونا بود. حال ابتلای یکی از دو نامزد اصلی به این بیماری جریان بازی را دگرگون ساخته است.

نشریه خبری تحلیل «وکس» (VOX) آورده است مثبت شدن آزمایش کرونای ترامپ باعث شد در سرنوشت سازترین ماه انتخابات ۲۰۲۰ تردیدها به پیروزی دوباره ترامپ در انتخابات به اوج برسد. براساس متمم ۲۵ قانون اساسی آمریکا معاون رئیس جمهوری در نبود وی مسئولیت را برعهده می‌گیرد. اما اگر در یک ماه آینده و تا قبل از روز انتخابات صلاحیت نامزدی ترامپ به دلیل عوارض بیماری رد شود، جمهوریخواهان باید وی را با فرد دیگری جایگزین کنند. این تصمیم باید از سوی ۱۶۸ نماینده عضو کمیته ملی حزب اتخاذ شود.

مشکل اینجا است که آمریکا در میانه‌های روند انتخابات قرار گرفته و نام ترامپ بر روی ده‌ها میلیون برگه رای در سراسر کشور چاپ شده است. انتخابات زود هنگام در برخی ایالت‌ها شروع شده و میلیون نفر رای خود را پیش از این ارسال کرده‌اند. این موضوع روند پیچیده انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را پرابهام‌تر می‌کند.

به نوشته این نشریه، برخی تحلیلگران و حقوقدانان در زمینه رد صلاحیت ترامپ دو سناریو را مطرح می‌کنند که به شدت به زمان اعلام این موضوع  مرتبط است: قبل از نوامبر و روز انتخابات یا پس از انتخابات و پیش از مراسم آغاز رسمی دور دوم ریاست جمهوری در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱.

اگر تا قبل از انتخابات ترامپ برای نامزدی نامناسب تشخیص داده شود جمهوریخواهان زمان چندانی رابرای انتخاب جایگزینی برای وی ندارند. این امر شرایط سختی را برای حزب ایجاد می‌کند. شاید آن ها فردی را به عنوان نامزد تعیین کنند اما نکته مهم اینجاست که نمی‌توانند مایک پنس را به عنوان نامزد جمهوریخواهان تعیین کنند زیرا قوانین حزبی با قانون اساسی ایالات متحده کاملا متفاوت است.

به اعتقاد کارشناسان مولفه مهم در دوره پس از تعیین نامزد زمان است زیرا باید شرایط و برگه‌های رای و دیگر ملزومات فراهم شود. در این شرایط آرای داده شده بین سه نام یعنی ترامپ، بایدن و نامزد احتمالی جمهوریخواهان تقسیم می‌شود. به نوشته گاردین، در نظام انتخاباتی آمریکا رای به افراد داده می‌شود و نه احزاب. بنابر این در چنین رقابت سه‌گانه‌ای، رای هر فرد برای خودش محاسبه می‌گردد. در این صورت باز نظر ۵۳۸ رای الکتورال در تعیین سرنوشت نهایی انتخابات بسیار اهمیت دارد.

طبق این تحلیل، در سناریوی دوم اگر ترامپ در انتخابات پیروز شود و سپس قادر به حضور در کاخ سفید تشخیص داده نشود، باز هم آرای الکتورال کالج است که باید نظر نهایی بیان کنند. درصورت نامشخص بودن نظر الکتورال‌ها، مجلس نمایندگان به بررسی موضوع می‌پردازد و نظر می‌دهد.

البته روزنامه گاردین بدترین سناریو در انتخابات آمریکا را مطرح کرده است. در این شرایط اگر بایدن نیز همچون ترامپ به کرونا مبتلا شود، شرایط بسیار پیچیده می‌شود. هر دوی این نامزدها در گروه افراد پرخطر در زمینه ابتلا به کرونا قرار دارند و ممکن است پس از ابتلا به بیماری صلاحیت خود را برای ریاست جمهوری از دست بدهند. در این شرایط خاص تعویق انتخابات، انتخاب نامزدهای جدید از سوی هر دو حزب و انتشار برگه‌های جدید آرا از جمله موضوعاتی هستند که به قانونگذاری تازه و نظر دادگاه عالی ایالات متحده نیازمند است البته احزاب هم باید با این سازوکارها موافقت کنند.

ایرنا