پایگاه خبری تحلیلی واژه – قمر طالبی: در حالی که آمار رسمی دقیقی درباره تعداد حیوانات خانگی در کشور منتشر نمی شود، گزارش های میدانی از کلینیک های دامپزشکی، پت شاپ ها و شبکه های اجتماعی نشان می دهد که روند افزایش نگهداری از حیوانات خانگی به‌ویژه سگ و گربه در میان جوانان بسیار قابل توجه است.
برای بررسی عمیق تر این موضوع به سراغ سمیه متقی، روانشناس و مشاور خانواده رفته ایم.
دکتر متقی در تحلیل این پدیده می‌گوید: «گرایش روزافزون جوانان به حیوانات خانگی را نمی توان تنها با برچسب مد جدید یا تغییر سبک زندگی تفسیر کرد؛ زیرا این رفتار نشانه ای از تغییرات عمیق روانی و اجتماعی در نسل جدید است.
دلایل گرایش: از استقلال طلبی تا فشارهای اقتصادی
به گفته او، وضعیت اقتصادی نخستین عاملی است که مسیر تصمیم گیری جوانان را تغییر داده است.
دکتر متقی ادامه می‌دهد: «در جامعه ای که هزینه های مسکن، ازدواج و فرزندپروری هر روز افزایش می یابد، جوانان احساس می کنند توان ورود به یک تعهد بلندمدت را ندارند. همین احساس ناامنی مالی باعث می شود روابطی را ترجیح دهند که قابل مدیریت تر و پیش‌‌بینی پذیرتر باشد.»
این روانشناس معتقد است که فردگرایی رو به رشد و نیاز به استقلال نیز در کنار مشکلات اقتصادی نقش تعیین کننده ای دارد.
او در توضیح این مطلب می‌گوید: «نسل جدید در پی کنترل بیشتر بر زندگی شخصی است. حیوان خانگی، برخلاف روابط عاطفی و ازدواج، فشارهای بین فردی، توقعات اجتماعی و نگرانی از شکست را ندارد. این رابطه بیشتر شبیه پناهگاه روانی است تا تعهد.»
نقش شبکه‌های اجتماعی
دکتر متقی با اشاره به تأثیر شبکه های اجتماعی بر این روند توضیح می‌دهد: «شبکه های اجتماعی، حیوان خانگی را به بخشی از هویت و سبک زندگی جوانان تبدیل کرده اند. تصاویر و روایت های احساسی که اینفلوئنسرها از رابطه با حیوانات منتشر می‌کنند، استانداردهای جدیدی از زندگی جذاب و مستقل می سازد و این فضا جوانان را تشویق می کند این تجربه را زندگی کنند.»
به گفته او، این فضا صرفاً تبلیغ نیست، بلکه یک اجتماع عاطفی جایگزین ایجاد می‌کند: «بسیاری از جوانان احساس می کنند در خانواده یا محیط اجتماعی شان شنیده نمی شوند؛ اما در اجتماعات آنلاین مرتبط با حیوانات خانگی، احساس تعلق و همدلی بیشتری دارند.»
دکتر متقی اضافه می‌کند: «واکنش منفی برخی خانواده های سنتی قابل درک است، اما باید ریشه ها را درست تحلیل کرد. والدین تصور می کنند علاقه جوانان به حیوانات موجب دوری آنان از تشکیل خانواده شده است، اما واقعیت برعکس است. این شرایط سخت زندگی است که جوانان را از ازدواج دور کرده، نه حیوانات خانگی.»
او تأکید می‌کند که خانواده ها گاهی این رفتار را فرار از مسئولیت می بینند، اما از نگاه روان شناختی، این انتخاب بیشتر یک مکانیسم مقابله ای در برابر اضطراب ها و فشارهای اجتماعی است.
دکتر متقی این پدیده را صرفاً یک تغییر سبک زندگی نمی داند و معتقد است پیامدهای بلندمدت آن نیز باید جدی گرفته شود.
او در این باره می‌گوید: «اگر نگهداری از حیوان خانگی به جای تجربه روابط انسانی قرار گیرد، ممکن است در آینده با چالش هایی مانند افزایش احساس تنهایی، کاهش مهارت های ارتباطی و کاهش سرمایه عاطفی اجتماعی مواجه شویم.»
این روانشناس تأکید می‌کند که مشکل نه حیوانات اند و نه جوانان. تا زمانی که جامعه امنیت اقتصادی، حمایت شغلی و بسترهای مناسب برای ازدواج فراهم نکند، نمی توان از جوانان توقع داشت وارد مسیرهایی شوند که برایشان پرریسک و پرهزینه است.
اصلاح ساختارها به جای سرزنش
این روانشناس همچنین معتقد است راه حل در تغییر سیاست هاست، نه تغییر جوانان.
او می‌گوید: «اگر شرایط ازدواج آسان تر شود و حمایت های واقعی برای جوانان وجود داشته باشد، بسیاری از آنان همچنان تمایل دارند زندگی خانوادگی تشکیل دهند. حیوانات خانگی رقیب خانواده نیستند؛ بلکه پاسخی هستند به خلاهایی که جامعه نتوانسته پر کند.»
او تصریح می‌کند: «گرایش جوانان به حیوانات خانگی پدیده ای عمیق، چندلایه و برخاسته از نیازهای روانی، فشارهای اقتصادی و تغییر ارزش های نسلی است.»
دکتر متقی تأکید می‌کند که این رفتار تهدیدی برای نهاد خانواده نیست بلکه پیامی اجتماعی است که نشان می دهد نسل جدید بیش از هر زمان دیگری نیازمند امنیت عاطفی، ثبات اقتصادی و ارتباطات سالم است.
او معتقد است تنها با ایجاد بسترهای حمایتی و کاهش اضطراب های اجتماعی می توان به تعادل میان نیازهای فردی و مسئولیت های اجتماعی دست یافت.
انتهای پیام
به اینستاگرام، تلگرام، ایتا و روبیکای واژه بپیوندید.