پایگاه خبری تحلیلی واژه- قمر طالبی: این تالاب در ۳۰ کیلومتری جنوب شرق تبریز قرار دارد و با مساحتی حدود ۲۰۰ هکتار، محیطی بی‌نظیر برای زندگی گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری فراهم کرده است. قوری‌گل نه‌تنها به‌عنوان یک تالاب با ویژگی‌های اکولوژیکی منحصر به فرد، بلکه به‌عنوان یک مرکز طبیعی و بین‌المللی در حفاظت از پرندگان مهاجر و گونه‌های جانوری نادر شناخته می‌شود.

تالاب قوری‌گل با داشتن ویژگی‌های خاص خود مانند آب شیرین، به‌عنوان یک تالاب منحصر به فرد در منطقه شناخته می‌شود. در مقایسه با سایر دریاچه‌های آذربایجان شرقی و حتی ایران، این تالاب به دلیل آب شیرین و اکوسیستم خاص آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این ویژگی باعث شده که قوری‌گل نه‌تنها یک زیستگاه طبیعی برای انواع گونه‌های گیاهی و جانوری باشد، بلکه به‌عنوان یک منبع مهم برای تأمین آب برای مناطق اطراف نیز شناخته می‌شود.

این تالاب از منابع آبی مختلفی تأمین می‌شود که شامل آب‌های جاری ناشی از برف و باران، و همچنین تعدادی چشمه‌های زیرزمینی است که در کف تالاب جریان دارند. این ویژگی‌ها باعث شده که قوری‌گل به‌عنوان یکی از تالاب‌های مهم در کنوانسیون رامسر به ثبت برسد و اهمیت آن در سطح ملی و بین‌المللی شناخته شود.

زیستگاه گونه‌های نادر و حمایت از پرندگان مهاجر

تالاب قوری‌گل زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی نادر است. این تالاب به‌ویژه به دلیل پذیرایی از پرندگان مهاجر فصلی، به یکی از مقاصد مهم برای دوستداران حیات‌وحش تبدیل شده است. ۹۲ گونه پرنده در این تالاب شناسایی شده‌اند، از جمله اردک سرسفید، اردک مرمری و اردک بلوطی که طبق تقسیم‌بندی IUCN در کلاس در حال تهدید قرار دارند.

این تالاب همچنین زیستگاه بسیاری از خزندگان، دوزیستان و پستانداران نادر است. گونه‌هایی مانند جربیل ایرانی، موش کشتزار، گرگ، روباه و سمور سنگی در این منطقه زندگی می‌کنند. این تنوع زیستی موجب شده که تالاب قوری‌گل به‌عنوان یک منطقه حساس و نیازمند حفاظت ویژه شناخته شود.

تالاب قوری‌گل در سال ۱۳۷۳ به‌عنوان یک منطقه شکار ممنوع در لیست مناطق تحت حفاظت قرار گرفت. این اقدام برای حفاظت از گونه‌های جانوری و گیاهی تالاب ضروری بوده و برنامه‌های حمایتی برای حفظ منابع آبی و ایجاد منطقه شکار ممنوع برای حفاظت از این گونه‌ها به طور مستمر در حال پیگیری است. از جمله دیگر اقدامات حفاظتی می‌توان به مرمت و بازسازی زیستگاه‌های تالاب، مدیریت علفزارها و کنترل آلودگی‌های زیست‌محیطی اشاره کرد.

ضرورت حفاظت و مدیریت پایدار

با توجه به اهمیت بالای تالاب قوری‌گل از جنبه‌های زیست‌محیطی، اقتصادی و گردشگری، ضرورت حفاظت و مدیریت پایدار این تالاب بیش از پیش احساس می‌شود. این تالاب نه تنها به‌عنوان یک منابع طبیعی مهم برای حفظ تنوع زیستی عمل می‌کند، بلکه به‌عنوان یک منبع آب شیرین برای اکوسیستم‌های اطراف نیز حیاتی است. برای حفظ این منابع طبیعی، نیاز به یک برنامه مدیریتی جامع و اقدامات جدی در راستای جلوگیری از کاهش سطح آب، کنترل آلودگی‌ها و حفظ گونه‌های جانوری و گیاهی این منطقه ضروری است.

چالش‌ها و مشکلات تالاب قوری‌گل

یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که تالاب قوری‌گل با آن مواجه است، کاهش جریان آب ورودی به تالاب است. این مشکل به ویژه در فصول کم بارش و کم‌آبی بیشتر به چشم می‌آید. شهنام اشتری، مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، در این زمینه گفت: «با شروع آبگیری تالاب از اواسط آبان‌ماه ۱۴۰۳ تاکنون حدود ۴۰ درصد از سطح تالاب تحت پوشش آب قرار گرفته است. این در حالی است که با کمبود بارش‌ها در فصل پاییز، لزوم پیگیری جدی جریان مستمر آب به تالاب بیش از پیش احساس می‌شود.»

یکی از منابع اصلی تأمین آب تالاب قوری‌گل، کانال آبرسانی آن است که در شرایط کنونی نیاز به توجه ویژه و ساماندهی دارد. اشتری با اشاره به وضعیت نامناسب این کانال تاکید کرد: «کانال آبرسانی تالاب به‌عنوان تنها منبع تأمین حقابه بسیار مهم است و باید تمامی دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و جوامع محلی حاشیه تالاب کمک کنند تا جریان آب به تالاب قطع نگردیده و آبگیری آن به‌صورت مستمر صورت پذیرد.»

اقدامات حفاظتی و برنامه‌های مدیریت

مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در ادامه صحبت‌های خود به لزوم ساماندهی کانال آبرسانی و لوله‌گذاری مسیر انتقال آب به تالاب اشاره کرد و از پیگیری برای تأمین اعتبارات لازم برای این منظور خبر داد. به گفته وی، برای حفظ و نگهداری تالاب قوری‌گل باید همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های دولتی، جوامع محلی و سازمان‌های غیر دولتی در اولویت قرار گیرد.

تالاب قوری‌گل با ویژگی‌های خاص زیست‌محیطی و اهمیت جهانی خود، به‌عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی استان آذربایجان شرقی، نیازمند توجه و حفاظت ویژه است. از سوی دیگر، با توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش بارش‌ها در منطقه، تلاش‌های مستمر برای تأمین حقابه و حفظ جریان آب به تالاب بسیار حیاتی است. در این راستا، همکاری همه‌جانبه دستگاه‌های اجرایی، جوامع محلی و سازمان‌های زیست‌محیطی امری ضروری به نظر می‌رسد تا این تالاب با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، همچنان به‌عنوان یک منبع ارزشمند زیست‌محیطی برای نسل‌های آینده باقی بماند.