به گزارش واژه، در فوتبال امروز دنیا بازیکن‌های شوتزنی از نظر فنی نسبت به سایر بازیکن‌های تیم خود برتری دارند. با این مقدمه می‌خواهیم وارد بحث شوتزن‌ها در فوتبال شویم و ابن‌که چرا در لیگ برتر ما چنین ویژگی در هیچ تیمی دیده نمی‌شود؟
راهکار برای بازی با تیم‌های تدافعی
با نگاهی به عملکرد تیم‌های بزرگ می‌توان دریافت به‌دلیل این‌که بسیاری از حریفان آن‌ها رو به بازی تدافعی می‌آورند و بازی بسته‌ای را به نمایش می‌گذارند یکی از راهکارهای‌شان برای رسیدن به گل، استفاده از شوتزنی است؛ مانند دیدار یوگسلاوی سابق مقابل تیم ملی کشورمان در جام‌جهانی ۱۹۹۸ فرانسه که روی ضربه ایستگاهی «سینیشا میهایلوویچ» مدافع خود به گل رسید و یا بازی تیم ملی برابر آرژانتین در جام‌جهانی ۲۰۱۴ برزیل که روی شوت لیونل مسی در دقایق پایانی مغلوب شد؛ در واقع، در زمانی که بازی گره خورده، با یک شوت گره آن باز می‌شود.
توجه به بازیکنان شوتزن
امروزه بسیاری از مربی‌های بزرگ جهان در پست‌های مختلف سعی می‌کنند از بازیکنان شوتزن بهره ببرند. در خط دفاعی، مدافعانی که ضربات محکم و سنگینی به توپ می‌زنند در کار دفاعی و ارسال‌های بلند تبحر دارند فرصت بیشتری برای بازی کردن نسبت به بازیکن‌های هم پست خود دارند. از طرفی هافبک‌ها و مهاجم‌ها نیز اگر قدرت شوتزنی‌شان در سطح قابل قبولی نباشد کمتر مورد توجه مربی‌ها قرار می‌گیرند زیرا مربی‌ها از هافبک‌ها و مهاجم‌های خود چهار فاکتور مهم را می‌خواهند؛ دوندگی، سرعت، بازی‌سازی و شوتزنی. هافبک‌های شوتزن جایگاه مشخص‌تری نسبت به سایر بازیکن‌ها دارند که ذاتا شوتزن نیستند و در کارهای دیگر به تیم کمک می‌کنند.
برترین شوتزن‌های تاریخ فوتبال ما
فوتبال ما در گذشته برترین شوتزن‌ها را داشت؛ بسیاری از بازیکن‌های دهه‌های ۳۰، ۴۰، ۵۰، ۶۰ و حتی ۷۰ از قدرت شوتزنی بالایی برخوردار بودند و به‌واسطه همین ویژگی می‌توانستند صحنه‌های جذاب و دیدنی خلق کنند؛ بیوک جدیکار، حمید شیرزادگان، حمید جاسمیان، محمود یاوری، محراب شاهرخی، اکبر افتخاری، علی جباری، پرویز قلیچ‌خانی، محمدرضا عادلخانی، مجید حلوایی، علی پروین، محمد صادقی، بهتاش فرببا، ضیاء عربشاهی، محمد مایلی‌کهن، نادر دست‌نشان، محمد اعظم، نادر عزت‌اللهی، حمید محمدیان، سید علی افتخاری، بهروز پرورش‌خواه، مهدی فنونی‌زاده، سیروس قایقران، کریم باقری، سیروس دین‌محمدی، علیرضا منصوریان، محمود فکری، آندرانیک تیموریان و … از بازیکنان شوتزنی بودند که همچنان زبانزد فوتبال‌دوستاند.
مهارت‌های شوتزنی
مهارت در شوتزنی، مهارت در ضربات ایستگاهی، قدرت شوتزنی و تصمیم در زمان شوتزنی؛ چهار فاکتوری است که یک بازیکن شوتزن باید آن را دارا باشد.
هرگز شوتزن قهاری مانند بیوک جدیکار در فوتبال ما پیدا نخواهد شد؛ ضربات سنگین او ویران‌کننده بود و گفته می‌شد می‌خواستند پای راست او را بخرند. هرگز حمید جاسمیان دیگری در فوتبال ما نخواهیم دید. او مهارت آن را داشت از محوطه جریمه تیم خود تا محوطه جریمه حریف شوت بزند و جالب این‌که ضربه‌اش ارتفاع نداشت و قدرتی بود. هرگز در تاریخ فوتبال ما بازیکنی مثل پرویز قلیچ‌خانی تکرار نمی‌شود؛ او هم ضربات سهمگینی داشت و در هر پستی که به بازی گرفته می‌شد یک سروگردن بالاتر از بازیکن‌های آن پست بود. محمدرضا عادلخانی شوت‌های سنگینی داشت و می‌گفتند وقتی در آلمان بود می‌خواستند پای او را بخرند!
شوتزن‌ها چند دسته هستند؟
فوتبال ما در گذشته چنین نفرات برتری را داشت آن هم نه با امکانات امروزی اما امروزه بازیکن‌های شاغل در لیگ برتر فاقد چنین تکنیکی هستند و نقش مربی‌ها نیز بی‌تاثیر نیست. در فوتبال شوتزن‌ها به ۴ دسته «شوتزن‌های راه دور»، شوتزن‌های راه نزدیک (ضربات فنی، چیپ و آکروبات)»، «کاشته‌زن‌های قهار» و «بازیکن‌های دارای مهارت‌های یاد شده» تقسیم می‌شوند. این ۴ دسته نیز به ۳ دسته «شوتزن‌های فنی»، «شوتزن‌های قدرتی» و «بازیکن‌های دارای مهارت در این دو مورد» تقسیم می‌شوند.
این ۷ دسته نیز شامل «دو پاها» و «یک پای تخصصی» گروه‌بندی می‌شوند. در آخر این ۹ دسته به چهار گروه «بازیکن‌های متخصص در زدن ضربات بغل پا، بازیکن‌های متخصص زدن ضربات با بیرون پا، بازیکن‌های متخصص زدن ضربات با روی پا و بازیکن‌های دارای این مهارت‌ها، تقسیم می‌شوند.
قلیچ‌خانی شاگرد اول شوتزن‌ها
جواد الله‌وردی پیشکسوت فوتبال در این رابطه به ایرناپلاس گفت: «واقغیت این است که بازیکن‌های فوتبال ما ادای شوتزن‌ها را در می‌آورند! شوتزن‌ها دو دسته‌اند؛ شوت‌زنانی که با دقت به توپ ضربه می‌زنند و شوت‌زنانی که با قدرت به توپ ضربه می‌زنند. خدا بیامرزد محمود یاوری را؛ شوت‌هایی می‌زد یا گل می‌شد و یا اگر در بین راه به بازیکنی برخورد می‌کرد؛ او را کباب می‌کرد! یاوری، حمید جاسمیان و همایون شاهرخی از دسته شوت‌زنان قدرتی بودند و حمید شیرزادگان، علی جباری و علی پروین از دسته شوت‌زنانی که با دقت به توپ ضربه می‌زدند. پرویز قلیچ‌خانی در بین این‌ها شاگرد اول بود. بی‌نظیر شوت می‌زد.»
رونالدو شوتزن‌تر از مسی
وی ادامه داد: «در جهان، لیونل مسی از دسته اول محسوب می‌شود و شوت‌های خود را معمولاً از پشت هجده قدم می‌زند و قدرتی نیست و با دقت می‌زند اما برعکس او شوت‌های کریستیانو رونالدو هم دقت دارد و هم قدرتی است. در دنیا، لیگ برتر انگلیس تنها جایی است که به توپ بسیار قشنگ ضربه می‌زنند. پاس‌های محکم و شوت‌های ویران‌کننده همه را به وجد می‌آورد.
«از نظر آناتومی، ما باید به بچه‌ها باد بدهیم که با کجای پا به توپ ضربه بزنند و این را باید مربی‌ها بدانند که بازیکن‌هایش چگونه و با کجای پا به توپ ضربه بزند. به‌عنوان مثال در تیم ملی ابراهیم میرزاپور (دروازه‌بان) ضربات پای ضعیفی داشت و در بسیاری از بازی‌ها، تیم ملی کشورمان از این بابت آسیب‌های فراوانی خورد.»
در انگلیس با سه ضربه به گل می‌رسند
مدافع اسبق تیم ملی گفت: «در انگلیس با سه ضربه به گل می‌رسند و دلیل آن هم این است که آن‌ها در زدن ضربات استادند. برای تماشاگران انگلیسی «تیکی تاکا» اصلا جذابیت ندارد؛ آن‌ها عاشق دیدن گل هستند و از تیم‌های محبوب خود فقط گل می‌خواهند.»
«برای شوتزنی عضلات پای قوی باید داشته باشید. در واقع هفت عضله شما به هنگام شوتزنی درگیر است و اگر عضلات قدرتمندی نداشته باشید نمی‌توانید با قدرت به توپ ضربه بزنید. مربی‌ها باید برای داشتن یک تیم قوی بازیکن‌های شوتزن در هر پستی را داشته باشند تا بتوانند در مواقع ضروری از قدرت ضربه‌های آن‌ها بهره ببرند.»