به گزارش واژه، گزارش‌های متعدد حاکی است که روند واکسیناسیون کرونا در کشورهای آفریقایی و یا کم درآمد یا با درآمد متوسط نسبت به سایر نقاط دنیا با سرعت کمتری در حال انجام است، اما چیزی که در این میان شگفتی همگان را در پی داشته اینکه بوتان، کشوری محصور در خشکی و بر فراز هیمالیای شرقی تا پایان ژوئیه بیش از ۹۰ درصد بزرگسالان خود را به طور کامل واکسینه کرده است. اگرچه کادر درمان و خدمات پزشکی در این منطقه ناکافی و ناکارآمد محسوب می‌شود با این حال، تقریباً تمام بزرگسالان آن در کمتر از سه هفته دوز دوم واکسن کرونا را نیز دریافت کردند و شگفتی را برای همگان رقم زدند که چگونه کشوری با این امکانات و درآمد کم توانسته است با این سرعت واکسن کرونا را میان مردم خود توزیع کند.
بسیاری از محققان اندازه کوچک کشور و همچنین سیاست علم-محور بوتان را عامل اصلی موفقیت آن در توزیع واکسن دانسته‌اند حال آنکه برخی نیز با ارائه شواهد بیشتر مؤلفه‌های دیگری را در این زمینه سهیم دانسته‌اند که در ادامه به تشریح این واقعیات پرداخته می‌شود.
همکاری بین‌المللی، راز اول موفقیت بوتان در توزیع واکسن
بدون شک، کشوری نظیر بوتان با پیشینه کم‌درآمدی و دسترسی ناکافی خود به کادر درمان حتی با وجود جمعیت کم به تنهایی قادر به توزیع سریع واکسن کرونا نبوده و همکاری بین‌المللی را طلبیده است. هندوستان امکان واکسیناسیون تمام افراد بزرگسال را در دوز اول فراهم آورد و با ارسال ۴۵۰ هزار دوز واکسن آسترازنکا به این کشور، نیاز تمام افراد مشمول دریافت واکسن را برطرف نمود و قرار بود برای دوز دوم نیز به یاری بوتان بیاید. اما متأسفانه موج دوم گسترش کرونا با قدرت تمام شروع به آلوده کردن مردم هندوستان کرد و همین اتفاق باعث شد مقامات صادرات واکسن به خارج از کشور را ممنوع کنند. البته زمان زیادی سپری نشده بود که ۵۰۰ هزار دوز واکسن مدرنا از ایالات متحده آمریکا به پیروی از طرح کوواکس که هدف اصلی آن تسریع در ساخت و تولید واکسن‌های کووید -۱۹ و حصول اطمینان از توزیع عادلانه آنها در فقیرترین کشورهای جهان است به بوتان وارد شد. پس از آن، دانمارک نیز به ارسال ۲۵۰ هزار دوز واکسن آسترازنکا به بوتان پرداخت و سایر کشورها نظیر بلغارستان، کرواسی و چین نیز میزان واکسن لازم برای افراد باقیمانده کشور را تأمین کردند. در واقع، همکاری بین‌المللی مهم‌ترین مؤلفه سهیم در سرعت واکسیناسیون کرونا در بوتان بود که ایمنی جمعی را برای مردم آن به ارمغان آورد.
نقش برنامه‌ریزی در سرعت یافتن توزیع واکسن در بوتان
معمای دیگری که در مورد موفقیت بوتان در واکسیناسیون کرونا در ذهن اغلب منتقدان شکل گرفت اینکه کشوری با کمترین امکانات و کادر درمان چگونه توانسته است با این سرعت واکسن را میان مردم توزیع کند. بوتان سرزمینی بسیار دورافتاده از سایر نقاط دنیا است که دسترسی زمینی به آن تنها از طریق چند جاده از کشور هندوستان میسر می‌شود. واکسن‌های کوواکس از طریق فرودگاه بین‌المللی پارو وارد بوتان شد که این فرودگاه یکی از سخت‌ترین مسیرهای فرود جهان را به خود اختصاص داده است چرا که در دره عمیقی قرار دارد و ارتفاع کوه‌های اطراف آن به بیش از پنج هزار و ۵۰۰ متر می‌رسد. از سوی دیگر حمل و نقل محلی در کشور نیز بسیار سخت است چرا که جمعیت ۷۵۰ هزار نفره آن در نقاط مختلف و بر کوه‌های دور از هم پراکنده شده و این در حالی است که تردد راحت به سمت این کوه‌ها به راحتی ممکن نمی‌شود.
همین ویژگی‌ها، وزارت بهداشت بوتان را بر آن داشت تا راه چاره‌ای برای توزیع واکسن کرونا به بزرگسالان کشور بیابد و آنها را با سرعت از دوز اول و دوم بهره‌مند سازد. برای این کار، مقامات ابتدا به تهیه نقشه‌ای با جزئیات کامل از سراسر کشور پرداختند تا از محل سکونت مردم آگاهی یابند و سپس به احداث مراکز واکسیناسیون در آنجا مشغول شوند. در پایان تحقیقات، بهترین شیوه و مسیر تردد به هر مکان نیز مشخص شد و در نتیجه مقامات به سرعت عملیات خود را برای انجام واکسیناسیون آغاز کردند.
مدارس، عبادتگاه‌ها و سایر سازه‌های عمومی در هر سکونت‌گاه به مراکزی برای انجام واکسیناسیون تبدیل شد و توزیع واکسن از این مکان‌ها به سایر سکونتگاه‌های کوچک نیز صورت می‌گرفت. پروازهای داخلی و ناوگان هلیکوپتر نیز با توزیع سریع محموله‌های واکسن، عمل واکسیناسیون را سرعت می‌بخشید.
جالب است بدانید که تنها ۳۷۶ پزشک در سراسر بوتان مشغول به خدمت هستند و همین امر کشور را با کمبود شدید نیرو برای تزریق واکسن مواجه کرد با این حال، وزیر بهداشت تعداد ۵۰ نیروی خودی را که برای ادامه تحصیل به کشورهای خارجی مهاجرت کرده بودند به بازگشت و مشارکت در امر واکسیناسیون دعوت کرد.
مدیریت کارآمد، راز سوم موفقیت بوتان در توزیع واکسن
برخورداری از مدیران لایق و وجود اعتماد بین آنان از دیگر مؤلفه‌های سهیم در توزیع موفقیت‌آمیز واکسن کرونا در بوتان به شمار می‌رود. به طور کلی دولت بوتان از یک کابینه با ۱۱ عضو برخوردار است که دو نفر از آنها را پزشک و دو مورد را نیز متخصصان سلامت تشکیل داده است. علاوه بر این، نخست وزیر و وزیر بهداشت کشور از همان ابتدای شیوع بیماری تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا به شیوه درست و با اعمال تدابیر سنجیده مردم را از آلوده شدن به ویروس حفظ کنند.
اگرچه بوتان در سال ۲۰۰۸ به یک پادشاهی مشروطه تبدیل شد و مردم دموکراسی را به عنوان حکومت غالب برگزیدند با این حال، پادشاه در میان ساکنان این کشور همواره یک مقام مقدس به حساب می‌آید که اطاعت از او در هر برهه زمانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طی دوران کرونا، پادشاه بوتان بسیار صمیمانه‌تر و پررنگ‌تر از قبل حضور خود را میان مردم نشان داد و شخصاً به سکونتگاه‌های مختلف کشور سفر می‌کرد تا اقدامات حمایتی را در هر جا و برای هر گروه نیازمندی اعمال کند. وی از همان ابتدای شیوع بیماری کووید -۱۹ در تمام مراکز درمانی حضور پیدا می‌کرد تا تلاش‌های کادر درمان را مورد تقدیر قرار دهد.