به گزارش واژه، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دیروز به منظور گفت‌وگو و تبادل نظر در خصوص راه‌های گسترش مناسبات دو جانبه و همچنین تحولات منطقه‌ای با مقامات عالیرتبه جمهوری آذربایجان، در راس هیئتی وارد باکو پایتخت این کشور شد.
این نخستین سفر امیرعبداللهیان به باکو بعد از تصدی وزارت امور خارجه است. امیرعبداللهیان و جیحون بایرام اف وزیر خارجه جمهوری آذربایجان در حاشیه نشست سازمان همکاری اسلامی در اسلام آباد با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کرده بودند.
این دو وزیر خارجه در حاشیه نشست سران اکو در عشق آباد هم با یکدیگر دیدار کردند. وزیر امور خارجه کشورمان نیز دیدارش با همتای آذربایجانی در عشق آباد را مثبت و دوستانه خواند و اعلام کرد: به توسعه مناسبات با همسایگان ادامه خواهیم داد.
در ماه های گذشته تنش بین جمهوری آذربایجان و ایران به دلیل اقدامات باکو از جمله بستن راه ترانزیتی جنوب به شمال ارمنستان که بخشی از آن از خاک جمهوری آذربایجان عبور می‌کند، وضع عوارض ۳۸۰ دلاری، بازداشت دو راننده ایرانی، برگزاری رزمایش در دریای خزر با حضور کشور‌های خارجی که خلاف کنوانسیون خزر است و همچنین اظهارات ضدایرانی علی‌اف که منجر به برگزاری رزمایش ایران در مرز‌های شمالی خود شد، افزایش یافته بود، اما با آزادی رانندگان زندانی و نیز ممنوعیت تردد به قره‌باغ از طریق لاچین از سوی ایران این تنش‌ها تا حدودی فروکش کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان در بدو ورود به باکو در جمع خبرنگاران گفت که دیدار‌های سطح بالایی را با مقامات جمهوری آذربایجان خواهیم داشت و خوشحالیم روابط دو کشور رو به رشد و توسعه و تحکیم است. ایده‌های متنوعی را برای توسعه هر چه بیشتر همکاری‌ها در جریان این سفر به همراه دارم که در دیدار با رئیس جمهور آذربایجان این ایده‌ها مطرح خواهد شد.
در اولین قرار دیپلماتیک در باکو؛ وزیر امور خارجه کشورمان با الهام علی‌اف رئیس جمهور جمهوری آذربایجان دیدار و رایزنی کرد. امیرعبداللهیان در این دیدار با اشاره به دیدار اخیر حجت‌الاسلام و المسلمین سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان با الهام علی اف در ترکمنستان گفت رئیس جمهور در دیدار اخیری که در عشق آباد با هم داشتید از جنابعالی برای سفر به تهران دعوت کرد و از من خواستند دعوت مجدد ایشان از جنابعالی را مجددا تکرار کنم. خوشبختانه ملاقات دو رئیس جمهور نقطه عطف و تحول جدیدی در روابط دو کشور دوست و برادر جمهوری اسلامی ایران و آذربایجان است.
امیرعبداللهیان اراده مقامات عالی دو کشور مبنی بر گسترش روابط دوجانبه و اشتراکات منحصر به فرد جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را مورد تاکید قرار داده و اظهار کرد روابط دو کشور فصل جدیدی را آغاز کرده و این امر آثار مثبتی برای دو کشور خواهد داشت. ما آماده نهایی کردن تمام پروژه‌های قبلی و بنیان توافقات جدید میان دو کشور هستیم.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به حضور جمهوری اسلامی ایران در ترتیبات موسوم به ۳+۳، اینگونه همکاری‌ها را به نفع تحکیم صلح و ثبات در منطقه توصیف و تاکید کرد که نیرو‌های فرامنطقه‌ای حق دخالت در مسائل منطقه را ندارند و کشور‌های منطقه، خود می‌توانند مشکلات آن را حل کنند.
در این دیدار الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان بر اهمیت روابط دو کشور همسایه و مسلمان اشاره کرد و افزود: مایلیم این روابط را در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گسترش دهیم. پروژه‌های مهم بین دو کشور بایستی نهایی شوند. مسائل منطقه‌ای بایستی توسط کشور‌های منطقه حل و فصل شود و ما با دخالت کشور‌های خارج از منطقه در مسائل منطقه مخالف هستیم. ما اتصالات منطقه‌ای را برای همه کشور‌های منطقه مفید می‌دانیم.
این سخن امیرعبداللهیان و علی‌اف یعنی روابط ایران و جمهوری آذربایجان به عالی‌رتبه‌ترین سطح خود رسیده و همین موضوع یعنی یک شکست دیگر برای سناریوی تنش در منطقه و به خصوص درگیری میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان.
محسن پاک آیین کارشناس ارشد مسائل بین الملل سیاست دولت سیزدهم در حوزه تنش‌زدایی را قابل تقدیر دانست و گفت بحث تنش زدایی دقیقا در چارچوب تقویت روابط با همسایگان قابل تحلیل است و دولت سیزدهم عزم خود را برای تقویت روابط با همسایگان در عمل نشان داده است؛ حتی اگر تحریم‌های ظالمانه هم لغو شود باید همکاری با کشور‌های همسایه به خصوص در حوزه اوراسیا و اعضای سازمان همکاری شانگ‌های را دنبال کنیم. ما باید بتوانیم ظرفیت‌های موجود در منطقه در حوزه‌های مختلف تجارت، انرژی، ترانزیت، کشاورزی و گردشگری را شناسایی و عملیاتی کنیم.
پاک‌آیین، تنش لفظی بین ایران و جمهوری آذربایجان در ماه‌های ابتدایی دولت سیزدهم را یادآور شد و گفت که خوشبختانه با رویکرد سازنده دولت سیزدهم و همچنین دولت جمهوری آذربایجان، این اختلافات خیلی سریع کاهش پیدا کرد و ظرفیت‌های همکاری تقویت شد. در حاشیه اجلاس اخیر سازمان همکاری اقتصادی اکو، شاهد امضای قرارداد سواپ صادرات گاز از ترکمنستان به آذربایجان با وساطت ایران بودیم که گامی رو به جلو برای کاهش اختلافات بود. این رویه را با حفظ عزت، اقتدار و احترام متقابل و همچنین احترام به تمامیت ارضی کشور‌ها و مخالفت با تغییر مرز‌ها و تغییر ژئوپلیتیک منطقه باید ادامه دهیم.
پاک آیین گفت: چنانچه مبنای دولت سیزدهم افزایش همکاری‌ها و کاهش رقابت‌ها باشد، منافع جمهوری اسلامی و همه کشور‌هایی که با ایران همکاری می‌کنند تامین خواهد شد، زیرا وضعیت جهان امروز به شکلی است که کشور‌هایی که باهم رقابت غیرسازنده دارند، ضرر خواهند کرد؛ لذا در چارچوب همکاری و دوستی، منافع تمام کشور‌ها تامین می‌شود و جمهوری اسلامی ایران هم خوشبختانه دست دوستی خودش را به سوی کشور‌های همسایه دراز کرده و دست‌های آن‌ها را برای تقویت همکاری‌ها می‌فشارد.
همانطور که به آن اشاره شد، سفر رئیس دستگاه دیپلماسی به باکو بعد از آن انجام می‌شود که چندی پیش شاهد تنشی میان ایران و جمهوری آذربایجان بودیم. پس از درگیری‌های سال گذشته در قره‌باغ و به واسطه ایفای نقش مخرب برخی بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، روابط دو کشور تحت تاثیر برخی سوء تفاهم‌ها قرار گرفته و تنش‌های کلامی به واسطه پاره‌ای اظهارنظر‌ها بالا رفته بود. به بیان کارشناسان رفت و آمد های دیپلماتیک میان دو کشور نشان می‌دهد که تیر دشمنان دو ملت به سنگ خورده و دو کشور در حال بازگشت به مسیر قبلی خود و توسعه روابط گرم و تاریخی میان تهران-باکو هستند.
حسن هانی زاده کارشناس مسائل منطقه معتقد اسنت به طور طبیعی رژیم صهیونیستی که در ایجاد سوء تفاهم‌های اخیر میان ایران و آذربایجان نقش محوری داشت از این سفر ناخشنود است، چراکه تمام تلاش‌های چند سال اخیر خود در راستای جدایی دو همسایه را تا حدود زیادی بر باد رفته می‌بیند. این رژیم طی سال‌های گذشته در تلاش بوده تا ضمن ایجاد جای پایی محکم در این کشور، اولا از عمق نفوذ سیاسی و معنوی ایران در میان ملت آذربایجان بکاهد و ثانیا این کشور را به کشوری متخاصم علیه ایران تبدیل کند، غافل از اینکه ریشه‌های در هم تنیده فرهنگی و اعتقادی دو کشور به این آسانی قابل از هم گسستن نیست و مسئولان عالی تهران و آذربایجان نیز هوشمندتر از آن هستند که در دام‌های این‌چنینی گرفتار شوند.
به گفته هانی زاده سفر وزیر خارجه کشورمان به آذربایجان می‌تواند آغازی مهم و قابل توجه در مسیر ترمیم فضای موجود میان دو کشور باشد و زنگ خطر را برای شیاطینی که تمام تلاش خود را برای بر هم زدن مناسبات تهران-باکو بکار بسته‌اند به صدا درآورد.