به گزارش واژه، بر اساس اطلاعات رسیده، توافق احتمالی در قالب یک “تصمیم” کمیسیون مشترک برجام همراه با سه ضمیمه شامل ضمیمه رفع تحریمها، ضمیمه اقدامات هسته‌ای، و ضمیمه برنامه بازاجراست.
منظور از ضمیمه رفع تحریمها شرح تعهداتی است که طرفهای مقابل به ویژه امریکایی‌ها در خصوص رفع تحریمها باید بدهند. این اطلاعات نشان می‌دهد، تحریمهای مذکور شامل تمامی تحریم‌هایی که ذیل برجام رفع و در دوره ترامپ بازاعمال شده بودند و همچنین تمام تحریمهای ناسازگار با برجام که در دوره ترامپ وضع شدند است اما از نکات مهم در این میان که به نوعی دستاورد توافق جدید نسبت به برجام به حساب می آید این است که طرف مقابل پذیرفته در جهت تسهیل انتفاع ایران از رفع تحریمها و همچنین جلوگیری از تزاحم قوانین دیگر در فرآیند رفع مؤثر و پایدار تحریم، تعهدات ضروری تازه‌ای را بپذیرد که الزاما در برجام قید نشده اند.
طبق اطلاعات دریافتی آخرین خبر، در ضمیمه تعهدات هسته‌ای نیز که به اقدامات ایران ارتباط دارد چند موضوع مهم که توسط تیم ایرانی مطرح شده بود تثبیت شده است، بر این اساس در حوزه تحقیق و توسعه ماشین‌های سانتریفیوژ، موعدهای زمانی تحقیق و توسعه منطبق با برجام حفظ شده و در عین حال از منظر تولید انبوه سانتریفیوژهای پیشرفته، جمهوری اسلامی ایران در وضعیتی قرار می‌گیرد که بر اساس برنامه زمانی برجام تا یک دهه آینده نیز امکان رسیدن به آن وجود نداشت.
به نظر می رسد در اینجا اشاره توافق به ماشین های IR2M ، IR4 و IR6 باشد که در دو سال و نیم اخیر بعد از گام سوم ایران و گام پنجم و همچنین بعد از تصویب قانون راهبردی مجلس در حوزه غنی سازی به کار گیری شدند چراکه طبق بندهای 32 تا 43 پیوست یک برجام ، ایران محدودیتهایی در این حوزه داشت مثلا طبق بند 35 تا ده سال بعد از اجرای برجام ایران حداکثر روی 10 ماشین IR4 امکان آزمایش داشت همچنین طبق بند 37 تنها بعد از هشت سال و نیم سال می توانست تست روی زنجیره 30تایی IR6 را اغاز کند آن هم به گونه ای که طبق بند 39 امکان برداشت مواد غنی شده را نداشت.
از دیگر نکات مهمی که در این توافق وجود دارد و آخرین خبر توانسته به ان دست پیدا کند رد شدن خواسته مهم امریکایی ها در خصوص “زمانهای پایانی ” در برجام است، این خواسته از زمان دونالد ترامپ از سوی واشنگتن دنبال می شد و حتی دولت جدید بایدن نیز با شعار ” طولانی تر و قوی ” تر پای به مذاکرات گذاشت که حالا طبق این اطلاعات به نظر میرسد این موضوع نیز که جزو خطوط قرمز مهم ما بوده به نفع ایران تثبیت شده و طبق برجام محدودیت‌های موجود بر برنامه هسته‌ای ایران نیز از دو سال دیگر به مرور کاهش خواهد یافت.
طبق آنچه از ضمیمه سوم به آخرین خبر رسیده موارد تازه‌ای نظیر تضمین سیاسی و تضمین ذاتی و راستی‌آزمایی عملیاتی و حقوقی اقدامات طرف آمریکایی به توافق احتمالی افزوده شده و با توجه به سابقه آمریکا، در ارتباط با استفاده از ساز و کار حل اختلاف (مکانیزم موسوم به ماشه)، تعهدی فردی و جمعی برای مقابله با سوء استفاده از این ساز و کار ایجاد شده است. همچنین برای محکم شدن تضمین ایران و تقویت “تضمین ذاتی ” برای جمهوری اسلامی ، توافق بر امکان استناد به بند 26 برجام تصریح کرده و ضمنا اجرای تعهدات ایران را به پایبندی طرفهای مقابل به تعهداتشان مشروط کرده ، به این معنی که اجرای تعهدات ایران را مشروط کرده و مبنایی حقوقی و توانی عملیاتی جهت احیای سریع ظرفیت هسته‌ای ایران فراهم نموده است.
نکته مهم در ضمیمه سوم که از خطوط قرمز اصلی ایران در مذاکرات بوده و اطلاعات ما نشان می دهد اجرایی شده این است که در تمامی مراحل اجرای توافق، اولین اقدام از جانب طرف های مقابل انجام می‌گیرد و در هیچ مرحله‌ای، ایران طرف شروع‌کننده نخواهد بود، همچنین در طول این دوره، همزمان با اجرای مراحل مختلف تصمیم کمیسیون مشترک، فرآیند راستی‌آزمایی عملیاتی و حقوقی نیز اجرایی می‌شود.
از دیگر خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به توافق این بود که آمریکا حتی بعد از انجام همه تعهداتش هم بلافاصله به برجام بازنگردد ، این موضوع نیز در ضمیمه سوم که موضوعات باز اجرایی را توضیح می دهد تصریح شده و طبق شنیده های آخرین خبر ، آمریکا تا پیش از انجام تمام تعهدات خود و راستی‌آزمایی رفع تحریمها از جانب ایران، عضو برجام و کمیسیون مشترک نخواهد شد.
هنوز تا پایان مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی چند موضوع مهم از خط قرمز ایران باقی مانده که بدون تغییر موضع امریکایی ها که چنین تنشی را باعث شده اند ، و رفع این حداقل های باقی مانده ایران ، وضعیت نهایی توافق مشخص نخواهد بود.